Suy dinh dưỡng là một căn bệnh khá phổ biến ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân của bệnh suy dinh dưỡng thường gặp là để trẻ ăn uống không điều độ, để trẻ ăn quá no hay đói trong thời gian dài, ăn không đủ chất dinh dương, giấc ngủ của trẻ thất thường làm tỷ vị bị tổn thương. Ngoài ra, việc suy dinh dưỡng của trẻ có thể là cách chăm sóc trẻ không đúng, không phù hợp với giai đoạn phát triển của trẻ làm ảnh hưởng xấu, gián đoạn phát triển sinh lý của trẻ nhỏ làm nguyên khí hao tổn, tân dịch bị tổn thương.
Bệnh suy dinh dưỡng khá phổ biến ở trẻ em Việt Nam
Theo Đông Y, suy dĩnh dương ở trẻ được gọi là cam tích. Khi mới mắc suy dinh dưỡng, trẻ thường gầy, kén ăn hoặc ăn nhiều, đi đại tiện nhiều, phân lỏng , bụng chương khó tiêu, người có thể bị sốt nhẹ, bàn tay nóng, người bứt rứt, hay khóc, ngủ không yên, rêu lưỡi hơi vàng, mạch tế hoạt. Nặng hơn trẻ miệng khô, khát nước, sôi bụng, tiêu chảy, có khi táo bón, bụng to, gân xanh nổi lên, nước tiểu đục trắng, rêu lưỡi trắng.
Khi trẻ suy dinh dưỡng lâu ngày làm người gầy, bộ mặt nhăn nheo như người già, tinh thần mệt mỏi, ăn uống kém, tiếng khóc nhỏ, rêu lưỡi mỏng khô, lông tóc khô; kèm theo da khô, loét niêm mạc, loét miệng, lắng đọng sắc tố, tử ban, phù thũng…
Một số bài thuốc điều trị căn bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ em
Bài thuốc số 1: Nếu trẻ đi tiểu ít hay nhiều, sắc vàng, bụng nổi gân xanh, trướng đầy, thực chứng, cần phải tiêu cam tích, điều hòa tỳ vị, dùng tam lăng (nướng), thịt cóc (đùi) nướng khô, trần bì, hồ hoàng liên, phật thủ, lai bạc tử (sao), nga truật (nướng), thanh bì (sao), mộc hương, ngũ cốc trùng (sao giấm), tiêu sơn tra đồng lượng làm thành thuốc bột. Cho trẻ uống mỗi lần 6-9g, ngày 2 lần. Trẻ nhỏ hơn 3 tuổi, giảm liều bằng một nửa.
Bài thuốc số 2: Trẻ gầy yếu, kém ăn, da vàng, bụng ỏng, đi ỉa lỏng, dùng nhục đậu khấu 60g, sử quân tử 120g, mạch nha 60g, binh lang 60g, hồ hoàng liên 120g, thần khúc 120g, mộc hương 24g. Tán nhỏ hoàn với mật luyện thành viên 4g. Cho trẻ uống 1-2 viên, ngày 2 lần; trẻ nhỏ hơn 3 tuổi, giảm bớt liều bằng một nửa.
Bài thuốc số 3: Nếu trẻ đau bụng, phiền táo đi tiểu bí bách phải trừ trướng bụng, sát khuẩn, khai vị, dùng phục linh 30g, hồ hoàng liên 16g, quất bì 18g, đào nhân 10g, thần khúc 30g, sử quân tử 60g, tam lăng 15g, lô hội 24g, đại hoàng 18g, kê nội kim (sao) 6g, nga truật 15g, mộc hương 10g, tán thành bột hoàn viên với mật luyện mỗi hoàn 0,6g. Dưới 1 tuổi uống 1 viên; 1-3 tuổi uống 1,5 viên; từ 3-5 tuổi uống 2 viên, hai lần trong ngày.
Bài thuốc số 4: Trường hợp trẻ gầy còm, trướng bụng, kém ăn, đại tiểu tiện không thông lợi, thuộc chứng cam tích, cần tăng cường sự vận hóa của tỳ, vị. Bài thuốc: thần khúc, mạch nha, dùng bạch truật, trần bì, sa tiền tử, phục linh, trạch tả lượng ý dĩ nhân, hoài sơn, bằng nhau, sao vàng, tán thành bột. Trẻ trên 3 tuổi uống ngày 2 lần, mỗi lần 3-6g với nước chín; trẻ dưới 3 tuổi, liều lượng giảm đi một nửa.
Bài thuốc số 5: Trường hợp trẻ gầy còm, đau quanh rốn, chán ăn, đại tiện nhão, nổi gân xanh, dùng đảng sâm 60g, kê nội kim (sao) 90g, nga truật 30g, tam lăng 60g, thanh bì 30g, sử quân tử 60g, bạch sửu 30g, hậu phác 30g, tân lang 60g, đại hoàng 90g, linh chi 60g, thần khúc 30g, hắc sửu 30g, chỉ xác 60g, thương truật 60g, mạch nha (sao) 90g, thảo quả 60g, tán thành bột. Trẻ em dưới 1 tuổi uống 0,5g mỗi lần; dưới 3 tuổi uống 1g; dưới 5 tuổi uống 1,5g mỗi lần, ngày 2 lần.
Bài thuốc số 6: Nếu toàn thân suy nhược, gầy còm, mỏi mệt, bụng trướng, lông tóc phờ phạc, biếng ăn, ỉa chảy, mùi phân hôi, hay nghiến răng, cắn móng tay hay có những động tác dị thường, dùng nhân sâm 8g, bạch truật 16g, phục linh 8g, trích thảo 6g, lô hội 8g, hoàng liên 16g, xuyên liên 6g, sử quân tử 12g, sơn tra 10g, thần khúc 10g, mạch nha 10g, tán thành bột. 1 tuổi uống mỗi lần 2g; 1-3 tuổi mỗi lần 3-4g, ngày 2 lần trước khi ăn, pha thêm chút đường cho dễ uống, dùng liên tục 3- 4 tuần.
Trên bài viết này, chúng ta đã thấy rõ được nguyên nhân suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ. Cùng với đó, một số bài thuốc dân gian điều trị bệnh suy dinh dưỡng. Hi vọng bài viết sẽ mang lại cho bạn và gia đình có một sức khỏe tốt.
